Restauratie schilderijen Armando

Op 22 oktober 2007 na een grote brand in de Elleboogkerk te Amersfoort waarin het Armando Museum was ondergebracht zijn twee schilderijen van Armando genaamd "Waldstück" en "Waldinneres" uit het puin vandaan gehaald.
Vlak na de brand werd Waldstück aangetroffen, het schilderij lag met de beeldzijde naar boven. Twee weken later werd dieper in het puin Waldinneres ontdekt, het schilderij lag met de beeldzijde naar beneden.
Voornamelijk hitte, vuil en water hebben de schilderijen veel schade toegebracht. Het water bestond uit de gracht opgepompt bluswater en regenwater dat door het vernietigde dak in de ruimte terecht kon komen. Na de vondst was de aantastende werking van het vuil en water nog actief waardoor bereddering noodzakelijk werd. Deze bestond eruit de schilderijen gecontroleerd te laten drogen terwijl ondertussen vuil werd verwijderd.

Als vervolgbehandeling is in overleg met de kunstenaar en het museum voor elk schilderij een andere keuze gemaakt. De schade aan Waldstück is dermate groot en onomkeerbaar dat alleen getracht zal worden het geheel in een voor het hanteren stabiele conditie te brengen. Waldinneres zal worden geconserveerd en gerestaureerd, hierbij zullen in de grote gaten inlayments worden aangebracht waarop de schildering aan de hand van een foto van voor de brand wordt gereconstrueerd.

Onderstaande foto's tonen in chronologische volgorde enkele belangrijke stappen in het beredderingsproces, de conservering en de restauratie van beide schilderijen.

Het schilderij heeft tussen de vondst en de aankomst in het restauratie-atelier teveel kunnen drogen waardoor de krimp deels is ingezet.
Voor de bereddering van het schilderij "Waldstück" van Armando is het doek van zijn oorspronkelijke spieraam gehaald en in een speciaal spanraam opgespannen. Doordat tijdens het droogproces het hygroscopische linnen reageert, dient periodiek de spanning te worden aangepast zodat de verflaag zo min mogelijk wordt aangetast. Na het controleren van de grondering en verflaag wordt het loszittende- en vastgesmolten vuil verwijderd, hierbij worden diverse schoonmaakproefjes genomen.
Het gecontroleerd laten drogen van het spieraam wordt uitgevoerd door Bruijs & Streep Meubel- en Interieurrestauratie te Haarlem.
Door het krimpproces wordt de verflaag in elkaar gedrukt waardoor deze loslaat, bij Waldstück heeft dit met de hitte tot het in grote bladders loslaten van de zwarte verflaag geleid. De ruimte om deze verflaag bij een eventuele verlijming weer op zijn oorspronkelijke plaats aan te brengen is er niet meer, het doek is teveel gekrompen.

De bereddering van het schilderij "Waldinneres" volgt nagenoeg dezelfde methode als de bereddering van Waldstück. Nadat het doek op het spanraam is aangebracht was het noodzakelijk het raam verticaal neer te zetten om de achterzijde van het doek te ontdoen van al het vuil dat zich bij dit schilderij op en in het linnen bevond. Daarna is het vuil aan de voorzijde verwijderd.

Na de bereddering is het doek in het spanraam gebleven om voor het opnieuw opspannen de grote gaten te kunnen behandelen. In de gaten zijn inlayments aangebracht van universeel geprepareerd linnen waarvan het weefsel hetzelfde aantal draden per ketting en inslag heeft en een overeenkomende structuur. De randen van de gaten van het oorspronkelijke doek waren erg vervuild, om een goede hechting van de inlayments te verkrijgen is dit vuil zoveel als mogelijk verwijderd.
Vanwege de instabiliteit van het aangetaste spieraam zal het doek na de behandeling van de gaten op een aluminium spanraam worden aangebracht. De op het oorspronkelijke spieraam aangebrachte teksten van Armando worden behouden door het hout bij de tekst af te dunnen en als dunne plankjes aan het nieuwe spieraam te monteren.

Alle brandgaten zijn gesloten, de reconstructie wordt voorbereid, ingetekend en aangebracht.
De volgende drie foto's tonen het proces van de reconstructie.

Voorafgaand aan de laatste fase van de reconstructie wordt met de kunstenaar over de details overleg gevoerd.